सिंहगड किल्ला-कोंढाणा-संपूर्ण माहिती- Sinhagad Fort Information In Marathi

 Sinhagad Fort Information In Marathi (सिहगड किल्ल्याची माहिती)

Sinhagad Fort Information In Marathi : ‘कोंढाणा’ या नावाने ओळखला जाणारा सिंहगड हा पुण्यातील सर्वात प्रमुख आणि लोकप्रिय किल्ला आहे. तो दोनाजे, तालुका-हवेली या गावात आहे. पुण्यापासून 25 किमी अंतरावर 1290 मीटर उंच डोंगरावर आहे. 

तानाजी मालुसरे-छ. शिवाजीच्या विश्वासू आणि शूर सेनापतीने येथे मुघल सैन्याशी एकट्याने युद्ध केले. त्यांच्या मृत्यूची बातमी कळताच, छ.शिवाजी म्हणाले. 

“आम्ही किल्ला जिंकला पण सिंह हरला” (“गड आला पण सिन्ह गेला”), आणि म्हणून त्याच्या मृत्यूनंतर छ. शिवाजीने या "कोंढाणा" किल्ल्याचे नामकरण "सिंहगड" केले.

Sinhagad Fort Information In Marathi 

Battel Of Sinhagad Fort Information In Marathi-सिंहगड किल्ला माहिती मराठी

इतिहासाबद्दल बोलायचे झाले तर अशी अनेक नावे आठवतात, ज्यांनी आपल्या पराक्रमाने आणि पराक्रमाने आपले नाव इतिहासाच्या पानांवर नोंदवले आहे. 

पण दुर्दैवाने असे अनेक शूर आणि पराक्रमी योद्धे होते, ज्यांना आजचा भारत कुठेतरी विसरला आहे किंवा आठवू इच्छित नाही. 

असे शूर पुरुष होते ज्यांनी अनेक लहान-मोठ्या लढाया लढल्या, एवढेच नाही तर आपल्या पराक्रमाने आणि पराक्रमाने आपल्या साम्राज्याचे आणि मातृभूमीचे मृत्यूपर्यंत रक्षण केले.

 असाच एक योद्धा होता ज्यांच्याबद्दल आज आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत, त्या शूर योद्ध्याचे नाव आहे तानाजी मालुसरे.

पुण्याचा Sinhagad Fort तानाजी मालुसरे यांच्या पराक्रमासाठी आणि तानाजीने मातृभूमीवर मिळवलेल्या हौतात्म्यासाठी प्रसिद्ध आहे, असे म्हणतात. 

तानाजीने अनेक लहान-मोठ्या लढाया केल्या, पण १६७० ची सिंहगडाची लढाई ही सर्वात महत्त्वाची लढाई होती.

आज आम्ही तुम्हाला सिंहगडाची लढाई आणि तानाजींच्या बलिदानाबद्दल या लेखाद्वारे सांगणार आहोत.

 तानाजी नावाचा एक चित्रपट भारतीय चित्रपटसृष्टीत देखील येणार आहे आणि आम्ही या लेखात त्याचा उल्लेख देखील करणार आहोत आणि या चित्रपटात तानाजीची भूमिका कोण साकारत आहे हे देखील सांगणार आहोत.

सिंहगड किल्ला-कोंढाणा-किल्ल्याची महत्वाची माहिती?Sinhagad Fort Information

महाराष्ट्रातील पुणे येथे असलेला हा किल्ला नैऋत्येस सुमारे 6 किलोमीटर अंतरावर आणि समुद्र किनाऱ्यापासून सुमारे 3 फूट उंचीवर आहे. 

हा किल्ला पर्यटकांना खूप आकर्षित करतो. Sinhagad Fort भुनेश्वर राजाच्या सीमेवर वसलेला आहे जो सह्याद्रीच्या पूर्वेकडे पसरलेला आहे.

पुण्यातील कोणत्याही ठिकाणाहून Sinhagad Fort लोकांचे लक्ष वेधून घेतो. हा किल्ला पुण्यापासून साधारण ३० किमी अंतरावर आहे. 

या किल्ल्यावरून पुरंदर, राजगड, तोरणा, लोहगड, विसापूर, तुंग इत्यादी मोठे किल्ले सहज नजरेस पडतात जे खरोखरच चमत्कारिक दृश्याचे रूप धारण करतात.

या किल्ल्याचा इतिहास सुमारे 2000 वर्ष जुना असल्याचे काही ऐकलेल्या गोष्टी आहेत. या किल्ल्याचे मूळ नाव पूर्वी "कोंढाणा" असे होते. 

पण शिवाजी महाराजांनी काल या किल्ल्याचे नाव बदलून सिंहगड केले, त्यामागील रहस्य काय आहे, तेही आम्ही तुम्हाला पुढे सांगणार आहोत. 

एवढेच नाही तर दूरदर्शनचा राष्ट्रीय टीव्ही ब्रॉडकास्टिंग टॉवर सिंहगडावरच आहे.

एक छोटासा परिचय :-

• नाव -             सिंहगड
• उंची-             4400 मी
• डोंगरी किल्ल्यासारखा
• क्लाइंबिंग रेंज बीच
• ठिकाण -       पुणे जिल्हा, महाराष्ट्र सिंहगड  गाव

Sinhagad Fort Information In Marathi 

Sinhagad Fort वरती लढाई कोणामध्ये व कशी झाली?

इतिहासकारांच्या मते, १६४९ मध्ये शिवाजी महाराजांनी हा किल्ला आपल्या वडिलांच्या सुटकेसाठी आदिलशहाला समर्पित केला. 

1665 मध्ये, शिवाजीला मुघलांशी झालेल्या तहात 22 किलो (ज्यामध्ये Sinhagad Fort देखील होता) ते मोगलांना परत करावे लागले. 

परंतु मुघलांमधील या तहाने शिवाजी महाराजांना अजिबात आनंद झाला नाही आणि त्यांनी मराठ्यांच्या सैन्यासह हा किल्ला पुन्हा ताब्यात घेण्याचा विचार केला.

 या ठिकाणाहून युद्ध शौर्य आणि बलिदानासाठी इतिहासाच्या पानात अजरामर झालेल्या सिंहगडाच्या ऐतिहासिक लढाईला सुरुवात झाली. 

हे युद्ध 4 फेब्रुवारी 1670 रोजी लढले गेले.

इतिहासकारांच्या मते, ज्या वेळी हे युद्ध होणार होते, त्या वेळी तानाजी मालुसरे आपल्या मुलाच्या लग्नाच्या तयारीत होते.

 तानाजी मालुसरे आणि शिवाजी महाराज हे बालपणीचे मित्र होते आणि ते शिवाजी महाराजांचे सेनापतीही होते.

युद्धाची बातमी मिळताच तानाजीने आपल्या मुलाचे लग्न सोडून युद्धाकडे कूच केले. 

शिवाजी महाराज आणि तानाजी यांनी मिळून युद्धाची रणनीती लगेच तयार केली आणि अशा प्रकारे तानाजी मराठा सैन्याचे नेतृत्व करत युद्धाकडे निघाले.

 हा किल्ला राजकीयदृष्ट्या आणि सुरक्षेच्या दृष्टीकोनातून जिंकणे शिवाजी महाराजांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे होते, असे म्हणतात.

युद्धात तानाजीचा भाऊ सूर्य मालदारे हा देखील त्याच्यासोबत होता.तानाजीने या युद्धाची वेळ रात्रीची निवडली होती.

 लढाईच्या रात्री तानाजी आणि त्यांचे सैनिक गडाच्या पायथ्याशी उभे होते, पण किल्ल्याच्या भिंती खूप उंच होत्या, ज्यावर चढणे अशक्य होते.

तानाजीला दुसरा पर्याय दिसत नसताना तो आपल्या चार-पाच शूर सैनिकांसह गडाच्या माथ्यावर चढू लागला. 

काही वेळाने तानाजी हळूहळू किल्ल्याच्या अगदी जवळ पोहोचला, मग त्याने झाडाला दोरी बांधली आणि त्याचे इतर सैनिक गडावर चढू शकतील तिथून खाली गेले. 

त्यावेळी त्या गडाच्या रक्षणाची जबाबदारी उदयभान राठोड यांच्यावर होती. उदय भान पूर्वी राजपूत सेनापती होते आणि हिंदू होते.

तानाजी जेव्हा गडाच्या माथ्यावर गेला तेव्हा त्याचा भाऊ सूर्य मालुसरे आणि इतर सैनिक कल्याण दरवाजाच्या पलीकडे पोहोचले होते आणि दरवाजा उघडण्याची वाट पाहत होते.

 किल्ल्यात यशस्वीपणे प्रवेश केल्यानंतर तानाजी आणि उदय भान यांच्यात घनघोर युद्ध झाले. या दोघांमधील युद्ध बराच काळ सुरू राहिले, परंतु शेवटच्या श्वासापर्यंत एकमेकांनी हार मानली नाही. 

प्रदीर्घ युद्धानंतर तानाजीला उदय भानाने मारले आणि काही काळानंतर एका मराठा सैनिकाने उदयभानला मारले, अशा प्रकारे हे युद्ध मराठ्यांनी जिंकले.

Sinhagad Fort शिवाजी महाराजांच्या ताब्यात आला आणि या युद्धात मुघलांचा पराभव झाला. 

किल्ला मराठ्यांच्या हाती येताच शिवाजी महाराजांनी एक वाक्य अतिशय दबक्या आवाजात सांगितले, ते असे की, 'गड आला पानसिंग गेला' या वाक्याचा 

 अर्थ 'गड आला, पण माझा सिंह आला. हुतात्मा व्हा'.. तानाजी मालुसरे यांच्या बलिदानासाठी Sinhagad Fort इतिहासात आणि देशवासीयांच्या हृदयात प्रसिद्ध आहे.

Sinhagad Fort  गड चढण्यासाठी उठवलेली अफवा

या युद्धाबाबत काही अफवाही पसरवण्यात आल्या होत्या, जसे की तानाजीने किल्ल्यावर चढण्यासाठी एका महाकाय सरड्याचा सहारा घेतला होता. 

हा सरडा सर्वात मोठ्या चढाईवर सहज चालू शकतो आणि असंख्य पुरुषांचे वजनही वाहून नेऊ शकतो. 

असे म्हणतात की तानाजीने या सरड्याला दोरी बांधली आणि जेव्हा हा सरडा वर चढू लागला तेव्हा त्याच्या मदतीने सैनिकही गडावर चढू लागले.

पण काही इतिहासकार हे मान्य करत नाहीत. स्टुअर्ड गार्डन या लेखकाने त्यांच्या "द मराठा राज" या पुस्तकात असेही लिहिले आहे की तानाजीने किल्ला 

चढण्यासाठी दोरीचा आधार घेतला होता आणि या दोरीच्या मदतीने तानाजी आणि त्यांचे इतर सैनिकही किल्ला चढू शकत होते.

कोंढाणा या किल्ल्याचे जुने नाव बदलून सिंहगड का ठेवण्यात आले?

शिवाजी महाराजांचे जिवलग मित्र आणि सेनापती म्हणून काम केलेल्या तानाजीने सिंहगडाच्या लढाईत आपले पराक्रम व पराक्रम चांगले दाखवले होते. 

शिवाजी महाराजांचे स्वप्न पाहिले आणि मुघलांच्या राजवटीतून सिंहगड मुक्त केला. या युद्धाचे संपूर्ण श्रेय फक्त आणि फक्त तानाजी मालुसरे यांना जाते.

मातृभूमीसाठीचे बलिदान पाहून शिवाजी महाराजांनी या किल्ल्याचे नाव बदलून सिंहगड केले. सिंहगड हे नाव फक्त तानाजी मालुसरे यांना श्रद्धांजली वाहण्यासाठी ठेवण्यात आले. त्यामुळेच कोंढाणा नावाऐवजी या किल्ल्याचे नाव सिंहगड पडले.